ZEN ZONDER MEESTER in DE Morgen

Zen zonder meester (★★★★☆)

Wat het geluid is van één klappende hand, vroeg hij zich als kind af. Als jongvolwassene was hij dan weer danig onder de indruk van (de titel van) het boek Zen en de Kunst van het Motoronderhoud. En toen begon het: hij wierp zijn oude ik af en trok naar Japan om het Zenboeddhisme te ontdekken.

Dat zou geleid kunnen hebben tot een gezapige graphic novel over de mens en zijn spirituele zoektocht. Maar niet als je Frenk Meeuwsen heet, je met 52 jaar toch al wat wijsheid in pacht heb en in het bezit bent van Hollandse nuchterheid. Meeuwsen poneert zich niet als die iemand die wéét, maar als iemand die zich afvraagt. Op die manier trekt hij je mee op zijn levenspad. Mooi, want veel van dit soort boeken -strips of geen strips- falen omdat het wordt geschreven door zogenaamd verlichte betweterige mannetjes bij wiens levensvisie je zo nu en dan binnensmonds moet braken.

Heel soms, vooral wanneer hij oude Zen-meesters aankaart, dwaalt hij wat af en vergeet hij dat hij zelf het hoofdpersonage is. Maar veel vaker ben je vrijwillig zijn leerling en laat je je instrueren over een ‘aapbrein’ is (het aapje in het hoofd dat maar blijft kwetteren en kwetteren), over hoe het zenboeddhimse in de vorig eeuw kritiekloos de grootste gruwelen faciliteerde of zelfs over hoe je best mediteert. Maar hij is op zijn best als hij zichzelf te kijk zet: over hoe hij ooit een in zijn ogen slecht mens wilde laten verongelukken, hoe hij na een pijnlijk surfexperiment een buitenlandse, pijnstiller kreeg met opium of hoe hij in 1995 Japans grootste aardbeving (sinds 1923) overleefde.

 

 

De manier waarop hij dit, en voorgaande ervaringen, in beeld brengt, toont zijn ware talent. In zijn zwart-wit-stijl speelt hij met licht en schaduw alsof het hem geen moeite kost. En dat voor een debutant. Meeuwsen groeit in het verhaal als tekenaar, als brenger van sfeer en knappe beelden. Verwacht geen verhaal met een klassiek begin, midden of eind. Verwacht ook geen antwoorden op vragen. Deze auteur toont je enkel zijn levenswandel. Niet meer, niet minder. En hij gebruikt daar zowel zijn eigen (jeugd)ervaringen voor als kennis en weetjes over spiritualiteit.

Je kan niet anders dan een diepe knieval maken voor zijn aanpak. Jaren geleden wist men nog dat de Nederlandse strip in het sukkelstraatje was beland. Wat een onzin. De laatste jaren halen onze noorderburen op graphic novel-gebied zelfs een lichte voorsprong op (het gesubsidieerde) Vlaanderen wat betreft het afleveren van topauteurs. Freek Meeuwsen is er één van.

Uit bij Sherpa